Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce nie służy specjalnie kreatywności w zarządzaniu gminą. Ma on zwykle z góry określone kompetencje i metody funkcjonowania. Nie znaczy to jednak, że samorządowcy całkowicie pozbawieni są możliwości tworzenia unikalnych rozwiązań. Pewien ich subiektywny i oczywiście częściowy zbiór przedstawiliśmy w niniejszym raporcie. Wybraliśmy kilkanaście przykładów z różnych obszarów: demografii, edukacji, finansów, środowiska, nowych technologii, partycypacji obywatelskiej. Wybór poprzedziliśmy komunikacją z urzędem oraz lokalnymi środowiskami opiniotwórczymi, takimi jak lokalna prasa czy organizacje pozarządowe. Wśród propozycji są takie, które bezdyskusyjnie zostały przyjęte jako dobre rozwiązania, ale także takie, które budziły i budzą po dziś dzień kontrowersje. Te rozwiązania tym bardziej warte są pochwały, gdyż wynikają często ze sporej odwagi i determinacji lokalnego włodarza.
Korzystając z okazji, że raport opublikowany jest w przededniu wyborów samorządowych, załączamy do niego także szereg rekomendacji skierowanych do samorządowców, którzy zostaną wybrani w najbliższych wyborach. Raport nie ma charakteru jednak wyborczego, a będzie od tej pory publikowany rokrocznie, z nowymi przykładami interesujących praktyk.
