Wbrew wcześniejszym ostrzeżeniom Warsaw Enterprise Institute, rząd przyjął projekt nowelizacji VAT, który zakłada podniesienie VAT z 5% na 23% dla napojów owocowych o zawartości naturalnego soku min. 20%. Teraz projekt zmian matrycy VAT trafił pod obrady Sejmu i od posłów zależy czy szkodliwe dla sadowników, producentów i konsumentów przepisy wejdą w życie.
Należy zauważyć, że podwyżka dotyczy napojów owocowych o wysokiej zawartości naturalnego soku. Polska może pochwalić się produktami, których zawartość soku w napojach jest dużo wyższa niż europejska średnia. Niektóre napoje na polskim rynku mają nawet 60% soku. To efekt stosowania do tej pory preferencyjnej stawki VAT, która nagradzała producentów za wysoką jakość i chroniła konsumentów obniżając cenę produktów, przy wykorzystaniu droższych i lepszych składników naturalnych. Zrównanie VAT dla napojów owocowych ze stawką dla napojów gazowanych będzie miało daleko idące konsekwencje dla wszystkich zainteresowanych stron.
Podwyższony podatek oznacza wzrost cen dla konsumentów nawet o 1,3 zł na litrze. Jak pokazują badania z innych rynków, przy takim wzroście ceny, konsumenci wybiorą chętniej napoje sztuczne i gazowane. By powstrzymać dalszy wzrost cen, producenci (pozbawieni zachęty fiskalnej), będą zmniejszać zawartość soku w napojach. W rezultacie, traci konsument, ponieważ otrzyma produkt gorszej jakości i droższy, niż obecnie występujące na rynku. Jeszcze raz warto podkreślić – Polska może pochwalić się niespotykaną na świecie strukturą konsumpcji. Nasze napoje charakteryzują się wysokim wkładem owocowym przy zachowaniu konkurencyjnej do napojów gazowanych cenie.
Mniejszy popyt na napoje z sokiem z owoców spowoduje spadek zapotrzebowania producentów na surowiec do ich produkcji. Szacunki podają, że rynek zbytu utraci nawet 150 tys. ton owoców rocznie. Branża sadownicza już teraz boryka się z niskimi cenami skupu, wywołanymi klęską urodzaju. W eksporcie rośnie presja ze strony producentów ukraińskich i chińskich. Rosja nadal utrzymuje embargo na polskie plony. W tej sytuacji ograniczenie wewnętrznego rynku, wywoła dalsze problemy sadowników, a tym samym niezadowolenie na obszarach wiejskich.
Warsaw Enterprise Institute apeluje do posłów o uwzględnienie konsekwencji podwyżki podatków na napoje owocowe o wysokiej zawartości soku. Na zmianach skorzystają jedynie producenci napojów sztucznych i gazowanych, a ucierpi polska branża, która przez lata wypracowała unikalną formułę polskich napojów owocowych z wysoką zawartością soku. Obok problemów dla branży, nowy VAT uderzy w konsumentów, ale najwięcej do stracenia mają sadownicy, którzy mogą dołączyć do innych grup rolników niezadowolonych ze swojej sytuacji.
