Ukraiński parlament przyjmuje ustawę o specjalnych gwarancjach dla obywateli polskich na Ukrainie

28 lipca 2022 roku ukraiński parlament Werchowna Rada uchwalił ustawę przyznającą specjalny status obywatelom polskim przebywającym na Ukrainie. Oferuje im i ich rodzinom legalny pobyt na Ukrainie do 18 miesięcy. Gwarantuje też Polakom zatrudnienie bez konieczności uzyskania pozwolenia na pracę, uzyskanie lokalnego numeru identyfikacji podatkowej i takie same prawa do działalności gospodarczej jak dla Ukraińców. Obejmuje również gwarancje i świadczenia socjalne, w tym refundacje w przypadku pełnej lub częściowej niepełnosprawności, bezrobocia i utraty żywiciela rodziny, opiekę medyczną oraz naukę w ukraińskich placówkach edukacyjnych z pełnym stypendium rządowym.

Prezydent Wołodymyr Zełenski zaproponował zapewnienie specjalnego statusu dla Polaków na Ukrainie jako wyraz wdzięczności dla narodu polskiego za solidarność i wsparcie Ukrainy.

Ustawa wejdzie w życie po podpisaniu jej przez Zełenskiego i po oficjalnym opublikowaniu.

Powołanie nowego prokuratora antykorupcyjnego

28 lipca Ołeksandr Kłymenko został ostatecznie mianowany szefem Specjalistycznej Prokuratury Antykorupcyjnej (SAPO) po tym, jak wygrał konkurs na to stanowisko jeszcze w grudniu 2020 roku.

SAPO działa bez szefa od sierpnia 2020 roku, ponieważ prorządowi członkowie komisji wyborczej, której zadaniem jest wybór nowego szefa SAPO, byli niechętni wyborowi niezależnego prokuratora antykorupcyjnego.

35-letni Klymenko jest doświadczonym detektywem, który prowadził wiele głośnych śledztw. Prowadził śledztwa w najbardziej skandalicznych sprawach korupcyjnych, m.in. przeciwko byłemu szefowi Państwowej Służby Fiskalnej Romanowi Nasirowowi, byłemu posłowi Ołeksandrowi Onyszczenko, byłemu zastępcy szefa Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ołehowi Hladkowskiemu oraz obecnemu zastępcy szefa sztabu prezydenta Wołodymyra Zelenskiego Ołehowi Tatarowi.

Specjalistyczna Prokuratura Antykorupcyjna jest niezależną jednostką ukraińskiego Prokuratora Generalnego. Nadzoruje wszystkie śledztwa wszczęte przez Narodowe Biuro Antykorupcyjne Ukrainy, główny organ antykorupcyjny kraju.

Powołanie niezależnego prokuratora antykorupcyjnego było jednym z głównych warunków UE dotyczących statusu Ukrainy jako kraju kandydującego do Unii Europejskiej.

Rosja morduje ukraińskich jeńców wojennych

W obozie jenieckim okupowanej przez Rosję wsi Ołeniwka w obwodzie donieckim 29 lipca zginęło ponad 40 ukraińskich jeńców wojennych (POW), a blisko 130 zostało rannych. Według Służby Bezpieczeństwa Ukrainy, Rosjanie rzekomo użyli broni termobarycznej i podłożyli materiały wybuchowe w obozie.

Rosja oskarżyła Siły Zbrojne Ukrainy, twierdząc, że uderzyły w obóz jeniecki rakietami HIMARS. Ukraina zaprzeczyła i zażądała przeprowadzenia międzynarodowego śledztwa i ukarania winnych masowego mordu.

Sztab Generalny Sił Zbrojnych Ukrainy twierdzi, że Rosjanie popełnili zbrodnię wojenną, aby ukryć tortury i egzekucje ukraińskich jeńców wojennych. Wywiad obronny Ukrainy twierdzi, że egzekucji dokonano, by zmusić Ukrainę do rozmów pokojowych z Rosją na rosyjskich warunkach.

Wielu więźniów obozu filtracyjnego w Ołeniwce należy do pułku Azow, jednostki armii ukraińskiej. Zostali tam przeniesieni po poddaniu się w maju w hucie Azovstal w Mariupolu.

Andrij Biletski, twórca pułku Azow, zapowiedział polowanie na wszystkich zamieszanych w masowy mord. „Gdziekolwiek się ukryjesz, zostaniesz znaleziony i zgładzony” – powiedział.

Ukraiński parlament powołuje zwolennika prezydenta na nowego prokuratora generalnego

27 lipca ukraiński parlament powołał na stanowisko prokuratora generalnego posła proprezydenckiej partii Sługa Ludu Andrija Kostina. Jest postrzegany jako sojusznik Andrija Jermaka, szefa sztabu Zełenskiego. Kostin obejmuje urząd po tym, jak 19 lipca odwołano dotychczasową prokurator generalną Irynę Wenediktową.

49-letni Kostin został oskarżony o próbę sabotowania reform sądownictwa i udział w tuszowaniu sprawy jednego z najbardziej notorycznych ukraińskich sędziów Pawło Wowka, który został oskarżony o korupcję i utrudnianie pracy wymiaru sprawiedliwości. Ponadto w latach 2019-2021 Kostin nie zadeklarował części swojego majątku w rocznym oświadczeniu o dochodach.

W 2021 roku Kostin ubiegał się o stanowisko głównego prokuratora antykorupcyjnego, ale nie został wybrany, ponieważ nie spełniał standardów etycznych i uczciwości.

Zełenski zapowiada czystkę w służbie bezpieczeństwa kraju

W lipcu prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski ogłosił czystkę w Służbie Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) po tym, jak wcześniej w tym samym miesiącu zwolnił ze stanowiska szefa SBU Iwana Bakanowa, swojego przyjaciela z dzieciństwa.

Według źródeł bliskich prezydentowi Bakanow stracił pracę, ponieważ SBU w Chersoniu nie udało się wysadzić mostów przez Dniepr, co pozwoliło siłom rosyjskim na szybkie zajęcie miasta na początku marca. Wielu uważa, że odpowiedzialni za nią funkcjonariusze dopuścili się zdrady.

„Ponad 60 pracowników prokuratury i SBU pozostało na okupowanym terytorium i pracuje przeciwko naszemu krajowi” – powiedział Zełeński w swoim codziennym przemówieniu wideo 17 lipca dodając, że łącznie wszczęto 651 śledztw w sprawie zdrady i działań kolaboracyjnych.

Bakanow przyznał, że nie udało mu się oczyścić służby wywiadowczej z rosyjskich szpiegów, jednak dodał, że miał na to zbyt mało czasu. Zełenski mianował Wasyla Małyka, pierwszego zastępcę Bakanowa, na pełniącego obowiązki szefa SBU.

18 lipca Zełenski ogłosił zwolnienie 28 funkcjonariuszy SBU. Zmienił też szefów wydziałów SBU w niektórych obwodach Ukrainy.

Rosja próbuje odłączyć elektrownię atomową w Zaporożu od sieci ukraińskiej

–  Rosja dąży do kradzieży ukraińskich zdolności produkcyjnych energii elektrycznej, ponieważ agresor rozpoczął podłączanie Zaporoskiej Elektrowni Atomowej (ZNPP) do rosyjskiego systemu energetycznego i odłączanie jej od systemu ukraińskiego – mówi Petro Kotin, prezes ukraińskiej firmy państwowej Energoatom, która zrzesza ukraińskie elektrownie atomowe. Jednak systemy energetyczne Rosji i Ukrainy nie są zsynchronizowane, więc przy próbie ponownego podłączenia ZNPP dojdzie do wypadku – wyjaśnia.

ZNPP zostało zajęte przez siły rosyjskie na początku marca. Rosyjskie siły, które zajęły elektrownię, powiedziały, że ją zaminowały. „Będzie tu albo rosyjska ziemia, albo wypalona pustynia” – powiedział Walerij Wasiliew, szef rosyjskich sił w ZNPP.

Moc ZNPP wynosi ponad 6GW. Jest to największa elektrownia jądrowa w Europie. Przed inwazją rosyjską w lutym ZNPP wyprodukował prawie jedną czwartą energii elektrycznej na Ukrainie. Okupanci uszkodzili przydomową przepompownię ścieków oraz czujniki monitoringu promieniowania. Jeden z bloków energetycznych ZNPP jest odłączony od systemu elektroenergetycznego.

11 sierpnia sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres i Rada Bezpieczeństwa ONZ wezwali Rosję do demilitaryzacji elektrowni i przyznania ekspertom MAEA dostępu do obiektu.

W ZNPP nadal pracuje blisko 100 ukraińskich pracowników.

Eksport ukraińskiego zboża trwa

Mimo wojny Ukraina posuwa się naprzód w eksporcie zboża, gdyż 9 sierpnia dwa statki z łącznym ładunkiem 70 tys. ton opuściły port w Czarnomorsku, napisało ukraińskie Ministerstwo Infrastruktury na swojej stronie na Facebooku. Jeden statek dostarczy do Turcji 5,3 tys. ton makuchu słonecznikowego, a drugi 65-tysięczny ładunek kukurydzy trafi do Korei Południowej.

Wcześniej, 7 sierpnia grupa czterech statków przewożących prawie 170 tys. ton zboża i produktów przetworzonych opuściła ukraińskie porty w Czarnomorsku i Odessie.

Ukraina wznowiła wysyłkę zboża 1 sierpnia, gdy z portu w Odessie wypłynął pierwszy statek wiozący 26 tys. ton kukurydzy.

Od końca lutego Rosja blokuje transporty ukraińskiego zboża i produktów rolnych przed opuszczeniem ukraińskich portów. Spowodowało to gwałtowny wzrost cen żywności i obawy przed światowym kryzysem żywnościowym, ponieważ Ukraina stanowi 10% światowego rynku pszenicy, 15% kukurydzy, 13% jęczmienia i 50% oleju słonecznikowego.

Pod koniec lipca Ukraina, Rosja, Turcja i ONZ osiągnęły porozumienie o wznowieniu eksportu ukraińskiego zboża na Morze Czarne.

W roku gospodarczym 2021/22 Ukraina wyeksportowała 42,6 mln ton zbóż. W dniach 1-25 lipca eksport spadł o 39,5%, czyli 705 tys. ton, do 1,1 mln ton w porównaniu z tym samym okresem ubiegłego roku – podało ukraińskie Ministerstwo Rolnictwa.

Ukraina oczekuje, że w bieżącym roku gospodarczym otrzyma co najmniej 20 mld USD na eksport zboża – podaje Ministerstwo Infrastruktury.

Ukraina wstrzymuje tranzyt rosyjskiej ropy rurociągiem Przyjaźń

4 sierpnia Ukraina wstrzymała transporty rosyjskiej ropy rurociągiem Przyjaźń, ponieważ płatność nie mogła być zrealizowana z powodu zachodnich sankcji wobec Rosji, odcinających ją od międzynarodowych instytucji finansowych. Ukraina odcięła przepływy tranzytowe, ponieważ działa na zasadzie pełnej przedpłaty.

Wstrzymano transporty południową odnogą rurociągu naftowego Przyjaźń, który płynie przez Ukrainę do Węgier, Czech i Słowacji. Przepływy tranzytowe rosyjskiej ropy przez północną odnogę rurociągu Przyjaźń, biegnącego przez Białoruś do Polski i Niemiec, pozostały niezakłócone.

10 sierpnia wznowiono przepływy przez Ukrainę do Węgier i Słowacji, które zdecydowały się na pokrycie opłat tranzytowych, ale przepływy do Czech nie zostały wznowione.

Ukraina ma wystarczające zapasy gazu na zimę

Przewiduje się, że Ukraina będzie miała wystarczające zapasy gazu na tegoroczną zimę ze względu na spadek krajowej konsumpcji gazu. Rosyjska inwazja sprowokowała masową migrację, zamknięcie lokalnych przedsiębiorstw i dużych odbiorców przemysłowych na wschodzie i południu kraju. W efekcie w pierwszej połowie 2022 roku zapotrzebowanie na gaz spadło o około 25–30%. Oznacza to, że w tym roku Ukraina potrzebowałaby około 20 miliardów metrów sześciennych – mówi Wołodymyr Hnojew ze Stowarzyszenia Dostawców Surowców Energetycznych.

W 2021 roku Ukraina zużyła 26,8 mld metrów sześciennych gazu. Krajowe wydobycie gazu spadło o 6,6% (1,3 mld m sześc.) w porównaniu z poprzednim rokiem, a ukraińskie firmy planują w tym roku wydobyć 18,5 mld metrów sześciennych. Tym samym Ukraina ma duże szanse na pokrycie swoich potrzeb gazowych w bieżącym roku przy minimalnych przepływach importowych.

Jak poinformował premier Ukrainy Denys Szmyhal, na dzień 15 lipca Ukraina zgromadziła w swoich magazynach gazowych 11,3 mld metrów sześciennych gazu. W tym roku wpompowano prawie 3 miliardy metrów sześciennych. Ukraiński rząd zlecił państwowemu koncernowi energetycznemu Naftogaz zwiększenie liczby zatłoczeń magazynowych, aby mieć 19 mld metrów sześciennych w zapasach przed rozpoczęciem sezonu grzewczego w połowie października.