Agresja Rosji na Ukrainę wywołała intensywną debatę dotyczącą czynników ESG (Environmental, Social, Governance) i ich roli w zarządzaniu firmami oraz inwestowaniu. Jednym z powodów jest fakt, że fundusze ESG posiadały co najmniej 8,3 mld USD w rosyjskich aktywach tuż przed wybuchem wojny.
Dostępne badania i analizy pozwalają sformułować tezę, że nie był to „wypadek przy pracy”, lecz jest to konsekwencja strukturalnych, wewnętrznych słabości, jakimi obciążone jest podejście do inwestowania oparte na ESG. O wielu analogicznych przypadkach niewłaściwego ulokowania kapitału o małej i średniej skali nie będą informować media, ale to nie oznacza, że można lekceważyć związane z tym koszty społeczno-ekonomiczne. Koncepcja kapitalizmu interesariuszy i kryteria ESG zdobywają coraz większe znaczenie w międzynarodowym biznesie i polityce, przyczyniając się przed wybuchem wojny m.in. do utrudnienia w pozyskiwaniu finansowania przez firmy zbrojeniowe, wydobywcze i inne z sektorów postrzeganych jako „niezrównoważone”. Rzeczywistość wojenna pokazała, jak bardzo potrzebne są produkty i usługi z tych niefaworyzowanych sektorów, by zabezpieczyć funkcjonowanie społeczeństw i pomóc w walce o pokój i bezpieczeństwo. Co więcej, są one potrzebne także do transformacji klimatycznej, którą kryteria ESG w teorii mają wspierać. Biorąc jako przykład sektor zbrojeniowy, podejście inwestycyjne oparte na ESG generuje co najmniej dwa istotne problemy:
- niedofinansowanie obronności i bezpieczeństwa jest niemożliwe do pogodzenia z tworzeniem warunków dla zrównoważonego rozwoju,
- sektor zbrojeniowy jest źródłem wielu innowacji, które wpływają na dobrobyt społeczny. Analogiczne dylematy dotyczą także innych sektorów, w tym wytwarzania energii, górnictwa metali czy surowców energetycznych.
Celem tej analizy jest odpowiedź na następujące pytania:
- jak wojna i rywalizacja geopolityczna wpłyną na gospodarki Zachodu?
- jakie będą konsekwencje wojny i ewentualnej realizacji koncepcji kapitalizmu interesariuszy w wariancie radykalnym?
- jakie są perspektywy przed agendą kapitalizmu interesariuszy i ESG, biorąc pod uwagę różne scenariusze dotyczące polityki międzynarodowej Zachodu wobec państw niedemokratycznych oraz obecną sytuację ekonomiczną?
Analiza jest suplementem do Raportu Warsaw Enterprise Institute „Kapitalizm interesariuszy. Wielki Reset w naszym interesie czy niebezpieczna utopia?”, który ukazał się w marcu 2022 r.