Zaprzyjaźniony z WEI Instytut badawczy Open Mind Institute przeprowadził badania na reprezentatywnej grupie Rosjan, dla sprawdzenia ewentualnych zmian w nastawieniu do wojny i polityki Putina. OMI walczy z propagandą i kultywuje otwartość umysłu. Stara się zmienić zachowania obywateli na rzecz pokoju i wolności.
Co do zasady, większość Rosjan w dalszym ciągu zapewnia o swoim poparciu dla „specjalnej operacji wojskowej” i samego Putina. Rosjanie konsekwentnie odrzucają też każdą narrację, która odbiega od rządowej propagandy. Jeżeli jednak zaczynamy drążyć głębiej, to widzimy pojawiające się rysy na dotychczas jednolitym poparciu dla agresji na Ukrainę. Rosjanie coraz częściej przyznają, że są zmęczeni, a wręcz przygnębieni wojną, która napawa ich strachem i obawami o przyszłość. To poczucie niepewności, obaw o coraz trudniejszy do przewidzenia przebieg wojny i generalne negatywne emocje wokół wojny, dostarcza wskazówek, w jaki sposób można konstruować kampanię informacyjną skierowaną do Rosjan i kształtować ich nastawienie do wojny. Wzmacnianie negatywnych uczuć i skojarzeń może zachęcić większą liczbę osób do apelowania o zaprzestanie działań zbrojnych w Ukrainie.
Badanie ujawnia konkretne narracje, które wywołują u Rosjan emocje czy poruszenie i konsekwentnie wzmacniane mogą spowodować zmiany w ich nastawieniu do wojny.
- Władze Rosji walczą ze swoim narodem (twierdzenie zgodne z tezą Putina o jednym narodzie)
- Większość Rosjan jest w rzeczywistości przeciwna wojnie, co wyraża się zmęczeniem tematem wojny i polityką.
W obydwu wypadkach respondenci reagują niezwykle nerwowo i z niepokojem.
Metodologia
Respondenci zostali pozyskani online i poproszeni o wypełnienie serii testów psychologicznych i udzielenie odpowiedzi na „istotne z punktu widzenia opinii publicznej pytania”.
Próbę podzielono według płci i wieku (równe grupy wiekowe i płciowe 18–30, 31–44, 45–60 lat). Dane zostały wyczyszczone, a z analizy wykluczono osoby, które nie odpowiedziały na wszystkie pytania oraz badanych, którzy udzielili tych samych odpowiedzi na różne pytania z rzędu, co wskazuje na nieuważność podczas udzielania odpowiedzi. Nieuważność wiązała się z czasem wypełniania – nieuważni respondenci spędzili nad kwestionariuszem mniej niż 3–5 minut. Końcowa próba obejmowała 999 respondentów: 498 kobiet i 501 mężczyzn. Średni wiek badanych to 37,9 lat, odchylenie standardowe to 11,4 lat.
Projekt eksperymentu
Do badania został wybrany projekt międzygrupowy. Badani odpowiadali na serię pytań społeczno-demograficznych, a następnie czytali jeden z zaproponowanych im losowo tekstów:
- Większość Rosjan jest przeciwna „SMO” (specjalna operacja wojskowa, z ang. Special Military Operation);
- Porażki w wojnach często prowadziły do poprawy kondycji państwa;
- Ogólne zmęczenie wojną i polityką;
- Rosjanie będą musieli zapłacić za odbudowę „nowych terytoriów”;
- Rosyjskie władze w zasadzie prowadzą wojnę przeciwko własnemu narodowi.
Grupa kontrolna przeczytała neutralny, niepolityczny tekst o prokrastynacji. Następnie respondenci odpowiedzieli na pytania dotyczące:
- wsparcie dla „SMO”;
- gotowość do wsparcia hipotetycznej decyzji kierownictwa Rosji o zaprzestaniu „SMO”;
- ich poparcie dla hipotetycznej decyzji władz rosyjskich o prowadzeniu rozmów pokojowych;
- ich stosunek do prawdopodobnego ataku nuklearnego na Ukrainę i kraje NATO; oraz
- ich poparcie dla Władimira Putina i rządu rosyjskiego.
Kluczowe ustalenia
Temat 1. Przeczytanie wszystkich badanych narracji nie wpływa na rosyjskie poparcie dla wojny z Ukrainą, dla pokojowych negocjacji, czy kierunku rozwoju kraju, uderzenia jądrowego na Ukrainę lub kraje NATO.
Temat 2. Jak widać na poniższych wykresach, czytanie wszystkich narracji związanych z eksperymentem wywołuje negatywne emocje: złość, obrzydzenie, zaskoczenie, smutek i strach. Narracje o tym, że władze rosyjskie walczą z własnym narodem, a także, że większość Rosjan jest przeciwna wojnie, wywołują najsilniejszy gniew, obrzydzenie i zdziwienie. Narracje, według których ludzie są zmęczeni wojną i polityką, a także, że rosyjskie władze walczą z własnym narodem, wywołują największy strach i smutek.
Wielkość efektu to standaryzowana różnica między średnimi zmiennymi grup eksperymentalnych i kontrolnych.
Wnioski
Dostarczenie respondentom odpowiednich materiałów i wykorzenienie ich stanowiska w kluczowych kwestiach związanych z trwającą wojną, którą ich kraj prowadzi w Ukrainie, kształtowanego od kilkudziesięciu lat przez rosyjską propagandę, jest niewystarczające.
Niemniej jednak badanie ujawnia charakterystyczne narracje, które mogą wywoływać głębokie emocje wśród Rosjan, prowadząc do potencjalnej zmiany zachowań. Są to m.in. narracje, że władze rosyjskie walczą ze swoim narodem, że większość Rosjan jest przeciwna wojnie oraz że ludzie są zmęczeni wojną i polityką, wywołujące intensywny gniew, obrzydzenie, strach, a nawet zaskoczenie. Ponieważ wojna jest coraz bardziej kojarzona z negatywnymi uczuciami i emocjami, można przypuszczać, że w pewnym momencie może zacząć pojawiać się więcej głosów nawołujących do zaprzestania działań wojennych na Ukrainie, niezależnie od wyniku rosyjskiej kampanii militarnej, zwłaszcza przy kolejnych kampaniach informacyjnych zagospodarowujących odpowiednie negatywne emocje.
Oryginalny tekst ukazał się TUTAJ.
