• Obecnie jest w Polsce 11 679 aktywnych aptek ogólnodostępnych, jednak od 2017 r., kiedy wprowadzono nowelizację prawa farmaceutycznego tzw. aptekę dla aptekarza, z roku na rok liczba ta maleje. Jednocześnie pomimo rosnącej liczby farmaceutów posiadających prawo wykonywania zawodu, coraz mniejszy odsetek wybiera pracę w aptece.
• W ostatnich latach dokonał się szereg zmian istotnych dla funkcjonowania aptek, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Należy docenić elektronizację i wprowadzenie e-recept czy uchwalenie ustawy o zawodzie farmaceuty, stanowiącej podstawę do wdrożenia usług opieki farmaceutycznej.
• Paradoksalnie można dostrzec również pozytywny wpływ pandemii koronawirusa na wizerunek farmaceutów. W czasie gdy dostęp do lekarzy był znacząco utrudniony, wielu pacjentów uzyskiwało drobne porady w aptekach. Jednocześnie farmaceuci zostali włączeni w program szczepień i przeprowadzali je tak samo jak lekarze czy pielęgniarki.
• Jednakże działalność apteczna charakteryzuje się nadregulacjami, które są dysfunkcyjne dla jej rozwoju. Wprowadzenie tzw. apteki dla aptekarza istotnie ograniczyło możliwość otwierania nowych aptek, a tym samym konkurencję na rynku. Pomimo podejmowania działań legislacyjnych, wciąż nie ma możliwości sprzedaży leków na receptę przez internet oraz obowiązuje całkowity zakaz reklamy, który obejmuje również działania informacyjne. Dodatkowo niektóre organy inspekcji farmaceutycznej i samorządu aptekarskiego nadal kwestionują możliwość wykorzystywania modelu franczyzy w prowadzonej działalności.
• Rola aptek w systemie ochrony zdrowia powinna wzrastać, w szczególności w związku z wyzwaniami obecnych czasów. W dobie zwiększającego się zapotrzebowania na usługi medyczne, w wyniku starzenia się społeczeństwa, napływu uchodźców z Ukrainy czy pandemii, mogą one stanowić istotne wsparcie w zaspokojeniu potrzeb pacjentów, odciążając pozostałe ogniwa systemu. Należy przy tym zaznaczyć, iż w porównaniu z innymi europejskimi krajami, Polska ma stosunkowo niską liczbę lekarzy w przeliczeniu na wielkość populacji, a prawie 30 proc. z nich to osoby powyżej 60. roku życia.

Rekomendacje w obszarze kształtowania systemu aptecznego

• Ugruntowanie wizerunku farmaceuty jako wykwalifikowanego pracownika medycznego, który sprawuje opiekę nad pacjentem we współpracy z lekarzem, a nie „sprzedawcy leków”.
• Wprowadzenie zmian w kształceniu, przede wszystkim poprzez nastawienie na nauczanie problemowe, jak również uwzględnienie aspektów komunikacyjnych czy biznesowych.
• Umożliwienie farmaceutom odbywania stażów na zasadach rynkowych.
• Przeorientowanie aptekarzy z dostarczania leków na zapewnianie opieki i kompleksowe świadczenie usług.
• Stworzenie warunków, w których praca w aptece będzie atrakcyjna dla młodych farmaceutów, m.in. poprzez ograniczenie nadregulacji i zapewnienie większej swobody w prowadzeniu działalności. Apteki powinny konkurować o pacjentów cenami oraz jakością usług, dążąc do ciągłego rozwoju, zamiast wykorzystywać ograniczenia w liczbie podmiotów.

Rekomendacje w obszarze opieki farmaceutycznej

• Sukcesywne wprowadzanie nowych usług w przemyślany sposób i poprzedzonych odpowiednimi pilotażami, w celu wypracowania najefektywniejszych modeli udzielania świadczeń.
• Określenie zasad finansowania, wydanie odpowiednich aktów wykonawczych uprawniających farmaceutów do podejmowania konkretnych działań oraz zapewnienie dostępu do funkcjonalnych narzędzi informatycznych, w celu dokumentowania procesu opieki.
• Umożliwienie indywidualnym farmaceutom, posiadającym odpowiednie kompetencje, samodzielnego wprowadzania dodatkowych usług, świadczonych komercyjnie i opłacanych z marży aptecznej.
• Popularyzowanie opieki farmaceutycznej poprzez budowanie świadomości zarówno pacjentów, jak i farmaceutów o możliwości realizacji dodatkowych usług.

Rekomendacje w obszarze prowadzenia działalności aptecznej

• Przeprowadzenie częściowej deregulacji działalności aptecznej w zakresie przepisów ograniczających swobodę prowadzenia działalności, które nie są niezbędne dla zabezpieczenia prawidłowego udzielania świadczeń pacjentom, w szczególności
  w zakresie tzw. apteki dla aptekarza.
• Złagodzenie całkowitego zakazu reklamy poprzez dopuszczenie obiektywnej informacji o świadczonych w aptece usługach, również o charakterze zachęcającym, umożliwiając pacjentom dokonywanie świadomych wyborów.
• Umożliwienie sprzedaży leków na receptę przez internet, przy zapewnieniu odpowiedniej opieki farmaceutycznej pacjentom korzystającym z tej opcji.
• Ujednolicenie praktyki organów, w szczególności w zakresie reklamy oraz franczyzy, w celu zapewnienia pewności prawa i warunków prowadzenia działalności.

POBIERZ RAPORT