„Większość z nas wie, co to znaczy mieć umożliwiającą utrzymanie pracę; jednak nie wiemy, jak to jest otrzymywać pieniądze, nie mając pracy” – pisał w swoim „Świecie bez pracy” Daniel Susskind. To oczywiście bardzo istotne zagadnienie, choć dziś pojawia się inne, równie ciekawe. Mianowicie, w jakiej formie będziemy otrzymywać wynagrodzenie za taką, bądź inną pracę? Czy szykuje się wielka zmiana? Jaka jest przyszłość tradycyjnego pieniądza, co z nowymi, cyfrowymi walutami i czy stoimy na progu nowej, pieniężnej rewolucji? Przyszłość pieniądza – temu poświęcamy najnowszy odcinek „Książkowego SKANERA Warsaw Enterprise Institute”.
1. Song Hongbing, „Wojna o pieniądz”
Zanim zanurzymy się w arcyciekawe rozważania dotyczące przyszłych losów pieniądza, warto prześledzić, jak jego losy zmieniały się na przestrzeni lat i jaki wpływ tradycyjny pieniądz wywarł na rzeczywistość, jaką znamy. Sposobność do tego daje książka chińskiego analityka finansowego, Song Hongbinga. Ten z pewną dozą dystansu, ale także zaciekawienia przygląda się mechanizmom finansowym świata zachodniego. Od druku pieniądza, do inflacji. Od beneficjentów inflacji, do amerykańskiej Rezerwy Federalnej. Do tego brak pokrycia w złocie, kryzysy w branży nieruchomości, analiza poszczególnych krachów finansowych – to wszystko bierze pod lupę chiński autor. I choć pisze z myślą o czytelnikach z Azji, niejako przestrzega przed błędami popełnionymi przez przedstawicieli naszego kręgu kulturowego, to i my możemy czerpać z tej książki. Wyciąganie lekcji z popełnionych błędów to klucz do późniejszego sukcesu.
2. Eswar Prasad, „Przyszłość pieniądza”
Od wspomnianych w pierwszej książce Chin zaczyna swoje nowatorskie rozważania Eswar Prasad, który we wstępie dzieli się spostrzeżeniami dotyczącymi znikającego zwyczaju płacenia gotówką w Państwie Środka. „Teraz te dwa kraje – Szwecja i Chiny – ponownie wysunęły się na czoło rewolucji, która zdecydowanie zmieni charakter znanego nam pieniądza. Ich banki centralne prawdopodobnie będą jednymi z pierwszych największych gospodarek, które wyemitują swoje cyfrowe waluty” – pisze. Autor wykazuje się w tej książce dużą wiedzą, ciekawymi spostrzeżeniami i zróżnicowanymi predykcjami. Prasad sądzi, że stoimy u progu nowej rewolucji, która zmieni w życiu ludzi wiele. Jedną ze zmian będzie właśnie podejście do pieniądza, swoista redefinicja jego znaczenia w życiu społeczeństw. Czy nasz świat zachwieje się w posadach? „Pojawienie się nowych instytucji i platform finansowych poprawi konkurencyjność, będzie promować innowacyjność i obniży koszty, co z pewnością usprawni działanie systemu finansowego. Ale będą one także poważnymi wyzwaniami dla mechanizmów regulacji i stabilności finansowej” – przekonuje autor. Jako przykład takiego wzywania wskazuje bitocina i inne kryptowaluty. W przejrzystej formie w swojej książce wyjaśnia także jak dokładnie działa Bitcoin i czy cyfrowe renminbi może rzucić wyzwanie amerykańskiemu dolarowi. Ambitna książka obejmująca zróżnicowany krajobraz cyfrowych pieniędzy. Polecam!
3. Saifedean Ammous „Standard Bitcoina”
Jak już wywołaliśmy bitcoina i pozostałe „coiny” przyszłości, to warto przypomnieć o pozycji „Standard Bitcoina”. Jest to w zasadzie już klasyka. Jej autorem jest libański ekonomista, pracownik Lebanese American University. Wykłada m.in. makroekonomię i ekonomię rozwoju. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na Bitcoinie. Prowadzi bloga ekonomicznego, kursy oraz seminaria online. Opowieść Saifedeana zaczyna się w 2008 roku, kiedy nieznany wówczas nikomu programista ukrywający się pod pseudonimem Satoshi Nakamoto przedstawił swoją koncepcję systemu elektronicznych płatności, które nie wymagały potwierdzenia i zaufania tzw. trzeciej strony. Z biegiem lat siła Bitcoina rosła, technologia się upowszechniała, zyskując fanów i rozgłos. Dla wielu wolnościowców stało się jasne, że kryptowaluty mogą stać się alternatywą dla kontrolowanych przez państwa klasycznych walut, których obrót i system pieniężny podlegają kontroli. Autor analizuje fenomen najsłynniejszej kryptowaluty, przy okazji wyjaśniając niewtajemniczonym sposób jego funkcjonowania.
4. Roland Baader, „Koniec pieniądza papierowego”
O tym, że należy szykować się na odejście papierowego środka płatności do lamusa, przekonuje przedsiębiorca i entuzjasta austriackiej szkoły ekonomii, Roland Baader. „Czy wygoda, której tak łatwo się poddajemy, zaburzy relacje międzyludzkie i gospodarcze na świecie? Rewolucja w obrocie gotówką nie jest tak bezpieczna, jak może nam się pozornie wydawać”. Biznesmen podobnie jak inni przytoczeni tu autorzy zastanawia się nad konsekwencjami technologicznych przemian w zakresie płacenia za dobra. Interpretuje przy tym funkcjonujące dziś mechanizmy rynkowe i ocenia polityczne poczynania decydentów mające wpływ na światowy, gospodarczy ład.
5. Agata Gąsiorowska, „Psychologiczne znaczenie pieniędzy”
Kończymy nieco innym ujęciem tematu. Pieniądz ma także wymiar symboliczny, wzbudza w nas silne emocje, wyzwala różnorakie namiętności, lęki, tęsknoty i marzenia. Bez względu na to, jaki mamy do nich stosunek, nie jest nam obojętny. Podobnie jego przyszłość. Autorka porusza się właśnie w tej bardziej subtelnej sferze – „(…) zgłębiła właśnie to pozaekonomiczne znaczenie, jakie mają dla nas pieniądze. W serii pomysłowych eksperymentów zbadała zależność między symbolicznym znaczeniem pieniędzy a koncentracją na sobie, samooceną i lękiem przed śmiercią. Wykazała, że już sama aktywacja idei pieniędzy i przekonanie o tym, że mają one symboliczne znaczenie, zmienia zachowanie człowieka”. Bo pieniądze, czy to tradycyjne, czy cyfrowe, to nie tylko słupki, dane i transakcje.
