W czasach socjalistycznych rządów PiS działa niezawodnie jedna metoda inspirowania decyzji: ktoś identyfikuje jakiś problem – być może jacyś spece od piaru, pracujący dla rządu, może prorządowi dziennikarze; następnie prorządowe media i politycy partii władzy powtarzają, że „coś z tym trzeba zrobić”. Gdy zaś socjaliści mówią, że „coś z tym trzeba zrobić”, możemy być pewni, że mają na myśli, że to rząd musi coś z tym zrobić. Przy czym „coś zrobić” oznacza niemal zawsze, że rząd coś nakaże lub czegoś zakaże, nie pozostawiając ludziom wyboru, oczywiście dla ich dobra, wychodząc z założenia, że sami są za głupi, żeby o sobie decydować. (Przy czym w niektórych przypadkach na szczęście ostatecznie sprawa nie dochodzi do skutku.) Standardowo rozlega się wówczas chór mentalnych niewolników, którzy cieszą się, że „rząd się zajmie”, że „rząd zrobi”, że rząd zdecyduje za nich, dbając przecież o powszechne dobro.
Taki mechanizm zadziałał już w przypadku rozpoczętych prac nad ograniczeniem dostępu dzieci do pornografii, o czym w głośnym z tego właśnie powodu wywiadzie w RMF mówił minister cyfryzacji Marek Zagórski tak: „Można się dogadać z dostawcami przeglądarek – jest ich raptem kilku – żeby z »defaultu« dostęp do niektórych treści był zablokowany i można by to było odblokować specjalnym kluczem, który będziemy generować i udostępnimy […] Pracujemy nad takim rozwiązaniem, żeby było skuteczne, a jednocześnie żeby nie było stygmatyzujące i żeby było anonimowe”. Minister zapowiedział, że chciałby, żeby rozwiązanie obejmowało również inne strony z treściami, które nie powinny być dostępne dla niepełnoletnich – na przykład sklepy z alkoholem, choć tu minister chyba zapomniał, że socjaliści z PiS skasowali już w Polsce możliwość sprzedaży wysyłkowej tytoniu i alkoholu.
Socjaliści mają to do siebie, że muszą wszystko regulować na centralnym poziomie. To jest silniejsze od nich. Zresztą ta władza, szczególnie w niektórych sprawach, jest po prostu odbiciem osobistych przekonań i upodobań Jarosława Kaczyńskiego. Stąd choćby skandaliczna regulacja w prawie łowieckim, zabraniająca zabierać własnych dzieci (cudzych oczywiście także) na polowania, stojąca skądinąd w jaskrawej sprzeczności z powtarzanymi przez PiS wielokrotnie deklaracjami, dotyczącymi prawa rodziców do wychowywania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. Zapomniano dodać: o ile są to przekonania zgodne z przekonaniami Naczelnika. A że naczelnik ma animalsowe odchylenie, przeto prawo łowieckie w takiej postaci jest słuszne.
Naczelnik uważa także, że ludzie są za głupi, żeby pozostawić im decyzję i wybór. Gdyby było inaczej, MC w ogóle nie prowadziłoby prac nad żadną centralną regulacją, tylko poszłoby w kierunku udostępnienia rodzicom narzędzi, za pomocą których mogliby strzec własne dzieci przed niepożądanymi treściami.
Tymczasem rozwiązanie według szefa MC miałoby wyglądać jakoś tak, że zostanie wypracowany centralny mechanizm weryfikacji wieku, zaś domyślnie (podpowiadam ministrowi: to jest polski odpowiednik angielskiego słowa „default”) nieodpowiednie treści będą zablokowane poprzez porozumienie z producentami przeglądarek. Ta koncepcja – niezależnie od tego, jakie tęgie głowy będą nad nią w powołanym przez MC zespole pracować – składa się z samych bzdur.
Bzdura pierwsza to ta, że producentów przeglądarek jest „raptem kilku”. W rankingach liczą się następujące przeglądarki: Google Chrome (Google/Alphabet), Firefox (Fundacja Mozilla), Opera (Opera Software), Edge (Microsoft), Safari (Apple), Vivaldi (Vivaldi Technologies) oraz nowość, szybko zyskująca użytkowników – Brave (Brave Software). To już siedem podmiotów. Prócz tego jest mnóstwo przeglądarek o mniejszym zasięgu, takich jak PaleMoon czy Avant Browser. No i wreszcie jest słynny Tor – przeglądarka stworzona specjalnie po to, żeby przy maksymalnej anonimowości docierać do nawet mocno ukrytych stron. To oprogramowanie mylące internetowe tropy i domyślnie działające w trybie anonimowym.
Producenci wielu przeglądarek kładą dzisiaj nacisk na zwiększenie zakresu prywatności użytkowników i czynią z tego swój główny atut. W tę stronę idzie Firefox, Opera, ale przede wszystkim Brave, która – bardzo przypominając konstrukcyjnie Chrome – oferuje nawet wbudowaną obsługę kryptowalut. Wszystkie te przeglądarki mają też coraz bardziej zaawansowany tryb prywatny.
Trzeba być skrajnie naiwnym albo kompletnie oderwanym od rzeczywistości – i to jest bzdura druga – żeby wyobrazić sobie, że producenci Firefoksa, Opery czy Brave’a usiądą do stołu z polskim rządem i zgodzą się na wprowadzenie w polskiej wersji swoich produktów jakichkolwiek mechanizmów blokujących cokolwiek domyślnie z opcją odblokowania, jeśli użytkownik przedstawi „zaświadczenie” od rządu, że jest pełnoletni. Pomińmy już miłosiernie to, że zawsze można zainstalować sobie niepolską wersję przeglądarki. Pomińmy istnienie narzędzi takich jak dynamiczny adres IP czy VPN – być może Marek Zagórski po prostu nie wie, co to jest i do czego służy. Natomiast świetnie o tym wiedzą młodzi użytkownicy sieci, czyli ci, przeciwko których internetowej swobodzie, faktycznie często zgubnej, ma być wymierzony projekt.
Można też być stuprocentowo pewnym, że gdyby nawet rządowi udało się jakimś cudem – a naprawdę potrzebny byłby cud – dogadać się z głównymi producentami przeglądarek, natychmiast pojawiłaby się alternatywa, reklamująca się tym, że nie podlega rządowym restrykcjom. Można sobie oczywiście wyobrazić, w którą stronę poszłoby to w przypadku niekorzystnego rozwoju wypadków – w tę co zawsze przy socjalistach: skoro rzeczywistość wymyka się przepisom, to trzeba uchwalić nowe przepisy, które zrobią porządek z nieszczelnościami, wobec czego pojawią się kolejne sposoby na obchodzenie przepisów, więc trzeba będzie uchwalić kolejne regulacje – i tak dookoła Wojtek, zgodnie z arcytrafnym stwierdzeniem Kisiela, że socjalizm bohatersko walczy z problemami nieznanymi w żadnym innym systemie.
Bzdura trzecia to przekonanie, że można stworzyć mechanizm rzetelnej weryfikacji wieku, nienaruszający prywatności. W polskim internecie funkcjonuje przynajmniej jeden podmiot – nie licząc rządowych rozwiązań typu e-Obywatel, które działają na specjalnych zasadach – gdzie taki mechanizm weryfikacji jest wymagany: to internetowe zakłady Lotto. Ze względów prawnych użytkownik tego rozwiązania musi zostać zweryfikowany, ale wymaga to nawet przesłania skanu swojego dowodu osobistego, o podaniu szczegółowych danych osobowych nie mówiąc. Nie ma więc mowy nawet o pozorach prywatności.
Nie mam pojęcia, jak Zagórski wyobraża sobie weryfikację wieku użytkownika bez naruszania prywatności. To jest po prostu niemożliwe. Nawet gdyby MC ostatecznie zaproponowało jakiś mechanizm oparty na szyfrowanym przesyłaniu zapytania do systemu PESEL, to jak stwierdzić, kto zapytanie przesyła? Ba, trzeba to widzieć w koniunkcji ze stanowiącymi poważne zagrożenie dla prywatności regulacjami, dotyczącymi uprawnień służb, które wprowadziło PiS. Obecna władza w tzw. ustawie inwigilacyjnej z 2016 r. tak mocno zwiększyła uprawnienia do inwigilowania obywateli, zarazem ustanawiając tak fikcyjne bariery, że nie będziemy mogli mieć żadnej pewności co do szczelności systemu.
Typowe dla socjalistów jest myślenie odwrotne do normalnego. Normalnie należałoby się bowiem zastanowić, jak wprowadzić mechanizm, pozwalający skutecznie zarządzać dostępem do różnych stron tym, którzy chcą go swoim dzieciom ograniczyć. Czyli jak skutecznie blokować na życzenie. Socjaliści z PiS myślą w drugą stronę: domyślnie ma być blokada, a zastanawiać się należy, jak umożliwić ewentualnie jej przekroczenie. To postawienie spraw na głowie.
Tymczasem jest wiele alternatywnych dróg, dających rodzicom narzędzia do kontrolowania dzieci – o ile oczywiście wyjdziemy z konserwatywnego założenia, że to przede wszystkim rodzice odpowiadają za wychowanie swojego potomstwa, a nie socjalistyczne państwo.
Można by na przykład stworzyć firmowane przez rząd dobre oprogramowanie blokujące, działające na urządzeniach mobilnych, różnych systemach, może współpracujące z dostarczanymi przez dostawców internetu ruterami – i udostępnić je bezpłatnie. No, ale tutaj zamiast zespołu złożonego z urzędasów trzeba by posadzić do pracy dobrych informatyków za dobre pieniądze. To dla rządu PiS za trudne.
Można również podjąć rozmowy z dostawcami internetu – tych największych nie jest wielu: Polsat, Vectra, UPC, Netia, operatorzy komórkowi – aby ich sprzęt był wyposażony w opcję blokady rodzicielskiej.
Wszystko to jednak są rozważania czysto teoretyczne, bo stawiałbym, że tak szumnie ogłaszany przez premiera projekt po prostu zniknie, przykryty innymi sprawami. Zniknie, bo jest technicznie nie do zrealizowania bez drastycznego naruszania prywatności i bez uzasadnionej oceny, że stanowi cenzurę sieci. A do tego PiS się jednak nie posunie.
